Khung Pháp Lý Hiện Tại: Vẫn Còn Nhiều Kẽ Hở
Theo dự thảo nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán, Bộ Tài chính đề xuất xử phạt các hành vi không chuyển tài sản mã hóa về lưu trữ tại các tổ chức trong nước với mức phạt 100–200 triệu đồng.
Tuy nhiên, Việt Nam hiện chưa có định nghĩa pháp lý rõ ràng về “tài sản mã hóa” hay “ví lưu trữ”, đồng thời chưa ban hành luật chuyên biệt nào về crypto. Việc đưa ra các hình phạt hành chính khi chưa có luật điều chỉnh rõ ràng sẽ dẫn tới tình trạng lúng túng trong thi hành, tạo gánh nặng cho cả nhà đầu tư lẫn cơ quan chức năng.
Ngoài ra, chưa có quy trình rõ ràng để cấp phép cho các tổ chức có quyền lưu trữ hoặc giao dịch tài sản mã hóa, dẫn tới nguy cơ độc quyền hoặc lợi dụng chính sách để trục lợi.
Phản Ứng Từ Cộng Đồng và Các Chuyên Gia
Các nhà đầu tư cá nhân trong và ngoài nước bày tỏ lo ngại rằng quy định này có thể khiến họ mất quyền kiểm soát tài sản số của mình — vốn là điểm cốt lõi trong mô hình phi tập trung của blockchain.
Một chuyên gia blockchain tại TP.HCM cho biết:
“Việc buộc crypto phải lưu trữ tập trung đi ngược lại nguyên lý phân quyền của công nghệ. Thay vì ép buộc, Việt Nam nên hướng đến tiêu chuẩn hóa, giám sát kỹ thuật và khuyến khích lưu trữ an toàn.”
Tác Động Tiêu Cực Nếu Áp Dụng Quá Sớm
Việc yêu cầu chuyển crypto về các tổ chức trong nước có thể gây ra:
- Dòng vốn chảy ra nước ngoài do nhà đầu tư e ngại quy định không rõ ràng.
- Giảm khả năng cạnh tranh của thị trường Việt Nam trong lĩnh vực Web3 và tài chính số.
- Khó thu hút nhân lực chất lượng cao nếu môi trường chính sách không minh bạch và linh hoạt.
Một số startup blockchain đã cân nhắc chuyển trụ sở pháp lý sang Singapore hoặc UAE để hưởng cơ chế pháp lý ổn định và thân thiện hơn.
So Sánh Quốc Tế: Những Bài Học Quý Giá
- Singapore: Cho phép lưu trữ crypto trên ví cá nhân, miễn là đáp ứng yêu cầu KYC/AML. Các tổ chức trung gian phải đăng ký theo luật DPT (Digital Payment Token).
- Hồng Kông: Phân loại tài sản số rõ ràng và cấp phép cho các sàn giao dịch hoạt động công khai.
- Mỹ: Vẫn đang tranh luận, nhưng các bang như Wyoming đã công nhận tài sản mã hóa như một dạng tài sản hữu hình.
Việt Nam có thể học hỏi mô hình này để không tụt lại phía sau trong cuộc đua tài sản số toàn cầu.
Kết Luận: Cần Đối Thoại và Cân Nhắc Hài Hòa
Trước khi ban hành quy định mang tính bắt buộc và có thể ảnh hưởng lớn tới cộng đồng nhà đầu tư, chính phủ nên tổ chức đối thoại với đại diện các sàn giao dịch, chuyên gia công nghệ, nhà đầu tư cá nhân và tổ chức tài chính quốc tế.
Việc xây dựng khung pháp lý linh hoạt, phù hợp với bản chất phi tập trung và xuyên biên giới của tài sản số sẽ:
- Bảo vệ nhà đầu tư trong nước
- Hạn chế rủi ro rửa tiền, trốn thuế
- Tạo nền tảng phát triển cho hệ sinh thái Web3 tại Việt Nam
Chính sách cần đặt con người, công nghệ và thị trường vào trung tâm, thay vì chỉ tập trung vào quản lý hành chính.
Disclaimer: Bài viết chỉ có mục đích thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ trước khi ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của bạn.
